OBOR bańką spekulacyjną?

Co raz częściej także media głównego nurtu poddają w wątpliwość podstawy gospodarki ChRL. Choćby niedawno Forbes opublikował tekst Douglasa Bullocha pod intrygującym tytułem „Is China’s Economy Just A Giant ‚Ponzi Scheme’?” (Czy chińska gospodarka jest po prostu ogromnym „przekrętem Ponziego”?).

Osobiście nie szedłbym tak daleko, ponieważ nowożytna gospodarka jest w całości zbudowana na podejmowaniu ryzyka w oparciu na „wiarę w przyszłość”. Na przekonaniu, że przyszłość przyniesie rozwiązanie dzisiejszych kłopotów, a „tort” do podziału będzie wciąż rósł. Trudno porównywać to do „przekrętu Ponziego” czy innego oszustwa, ponieważ twórcy wszelkich piramid finansowych z góry wiedzą, że muszą się one zawalić.

Jednak granica między czystym oszustwem a „dalekosiężna wizją” też jest czasami dosyć płynna – czy „Juicero” to jeszcze ryzykowna inwestycja czy już przekręt?

Podobnie jest z tzw. Nowym Jedwabnym Szlakiem (OBOR – „One Belt, One Road”).

Pisałem już o OBOR jako o sposobie na wyeksportowanie zadłużenia przez ChRL oraz strategi na budowaniw wpływów w regionie Azji Środkowej i Zachodniej. Co, jeżeli jednak OBOR jest sposobem na ściągnięcie gotówki, taką gigantyczną piramidą finansową, właśnie „przekrętem Ponziego”?

Jeżeli przyjrzymy się mechanizmowi stworzonemu przez Ponziego i wykorzystanemu na przykład przez Amber Gold oraz porównamy go z OBOR, to możemy zauważyć wiele podobieństw.

Po pierwsze, inicjatorzy przedsięwzięcia muszą wyłożyć na początku spory kapitał. Jest to niezbędne aby przyciągnąć innych i uwiarygodnić cały projekt. Potrzebny jest rozmach i trzeba coś pokazać, najlepiej zyski dla pierwszych inwestorów.

Po drugie, konieczna jest odpowiednia reklama i budowa marki jako solidnego projektu. Konferencje, entuzjastyczne analizy w mediach, mniej lub bardziej sponsorowane badania itp. Do tego trzeba dorzucić wsparcie polityczne. Najważniejsza jest jednak wizja, coś co pobudzi wyobraźnię, ale musi też mieć zakotwiczenie w czymś znanym ludziom, w tradycyjnym elemencie, który da poczucie bezpieczeństwa i kojarzy się dobrze, np. inwestycja w złoto lub starożytny szlak handlowy…

Drugi warunek służy też uwiarygodnieniu trzeciego, tzn. ponadprzeciętnych zysków. Bez tego nie przełamie się naturalnych obaw inwestorów. Nie podejmą się oni dużego ryzyka za zyski, które mogliby odnieść z innych, mniej ryzykownych przedsięwzięć. To właśnie wizja i rozmach mają uwiarygodnić obietnice nadzwyczajnych, wręcz niewiarygodnych zysków.

Oczywiście nie wiem, czy faktycznie w zamyśle Pekinu OBOR to gigantyczna piramida finansowa, czy jednak „tylko” sposób na pobudzenie eksportu zbędnych mocy przerobowych państwowych przedsiębiorstw lub strategia w tradycyjnej walce o wpływy na świecie. Podobieństwa z piramidą finansową jednak rzucają się w oczy.

Jest też inny niepokojący zbieg okoliczności.

Niedawno Pekin otworzył rodzimy rynek finansowy dla zagranicznego kapitału (ale już nie obcych podmiotów). Teraz największe państwowe banki ogłosiły, że planują gromadzić kapitał na rozpoczęcie inwestycji związanych z OBOR. China Construction Bank (中国建设银行) planuje zebrać 15 miliardów USD od rodzimych i zagranicznych inwestorów na projekty OBOR. Podobne działania podejmują Bank of China (中国银行), Industrial and Commercial Bank of China (中国工商银行) oraz Agricultural Bank of China (中国农业银行), czyli największe banki państwowe ChRL.

Wszystko pójdzie na kredyty udzielane niestabilnym rządom w niestabilnych państwach na ryzykowne inwestycje infrastrukturalne obarczone bardzo długi okresem zwrotu zainwestowanego kapitału…

Owszem, mówi się, że pożyczki będą objęte gwarancjami lokalnych rządów, ale niech ktoś na przykład spróbuje dzisiaj uzyskać płatność za długi zaciągnięte w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku przez władze Somalii.

Ciekawy będzie jednak sposób zbierania kapitału na te przedsięwzięcia. Wiele wskazuje, że banki będą emitować jakiś rodzaj obligacji strukturyzowanych, które wraz z rośnięciem „gorączki” związanej z OBOR, będą sprzedawane dalej. Jeżeli brzmi to znajomo, to tak powinno być, ponieważ jest to mechanizm, który legł u źródeł kryzysu 2007 roku.

Czy Pekin funduje nam właśnie globalną bańkę spekulacyjną?