Modi z nagłą wizytą w ChRL

Premier Indii, Narendra Modi jedzie z wizytą do ChRL, gdzie w piątek spotka się z Xi Jinping w Wuhan, stolicy prowincji Hebei. Informację o podróży podano ledwie w zeszłą niedzielę na konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Indii i ChRL, Sushama Swaraj i Wang Yi.

Nagły nieformalny szczyt będzie miał miejsce na terytorium ChRL, więc można zgadywać, że odbędzie się z inicjatywy Pekinu, ale obydwaj przywódcy spotkają się symbolicznie w połowie drogi.

Osobiście uważam, że Trump nie ma zdolności do zbudowania większego frontu międzynarodowego w jakiejkolwiek sprawie. Inna sprawa, że Pekin nie potrafi do końca wykorzystać jego” niezgrabności”.

Pekin szuka sprzymierzeńców w obliczu wojny handlowej z Waszyngtonem (jutro napiszę o próbie zbliżenia się z Tokio) i stara się wygasić lub chociaż wyciszyć konflikty z większymi partnerami, aby zminimalizować ryzyko międzynarodowe w bezpośrednim sąsiedztwie, ale też zneutralizować groźbę zmontowania przez Trumpa większej antychińskiej koalicji.

Między Pekinem a New Delhi narasta jednak rywalizacja strategiczna w regionie Oceanu Indyjskiego, ale też w Himalajach. ChRL wspiera Pakistan, żeby nie napisać, że dokonuje jego systematycznej kolonizacji.¹ W tej chwili jednak pokojowe rozwiązanie lub raczej unikniecie bezpośredniej konfrontacji jest w interesie obydwu stron.² Podobnie sprawa wygląda z wzajemną wymianą gospodarczą.

Stąd potrzeba taktycznego zbliżenia i częste spotkania obydwu przywódców. Jeden szczyt miał miejsce we wrześniu ubiegłego roku, a kolejny jest zaplanowany na czerwiec br. w czasie spotkania Szanghajskiej Organizacji Współpracy w Qingdao.

Obecnie pośpiech wynika z nadchodzącej w Himalajach wiosny. W wysokich górach niedługo spłyną lody i dwie armie staną na nowo naprzeciwko siebie na Płaskowyżu Doklam. Do jakiegoś porozumienia musi dojść zanim któryś z krewkich wojskowych weźmie sprawy w swoje ręce.

Dla mnie najbardziej interesujący jest jednak fakt, że sprawy między obydwu państwami wymagają bezpośrednich negocjacji samych przywódców. Większość są to przecież trywialne rzeczy, które w normalnych relacjach międzynarodowych, po podjęciu decyzji przez czynniki polityczne, są rozwiązywane przez zespoły eksperckie.

Jednak mamy tutaj do czynienia z dwoma dysfunkcjonalnymi systemami politycznymi, jeżeli chodzi o kreowanie polityki zagranicznej.

Dyplomacja ChRL ma słabe umocowanie wewnątrz systemu i nie ma żadnej siły decyzyjnej. Wszystko musi być zatwierdzone przez Stały Komitet Biura Politycznego KC KPCh, a w mniejszych sprawach przez Małą Grupę Kierownicza ds. Polityki Zagranicznej (dawniej Bezpieczeństwa Narodowego) w KC KPCh, której przewodniczy Xi jInping. Dlatego w wypadku dynamicznych rozmów, gdzie nie ma mowy o sztywnych instrukcjach, to sam przywódca musi siąść do stołu negocjacyjnego.

Za to w Indiach żaden dyplomata nie weźmie na siebie odpowiedzialności za zawarcie jakiegokolwiek kompromisu z Pekinem z obawy, iż zostanie ogłoszony zdrajcą. W efekcie całą odpowiedzialności i ciężar rozmów zmuszony jest brać na siebie premier.

—
¹ Inna sprawa, czy jest to możliwe w dłuższej perspektywie czasu i czy na końcu Pekin nie ugrzęźnie w lokalnym bagnie, jak Waszyngton przed nim.
² W Indiach wielkie reformy społeczno-ekonomiczne zapowiadane przez Modi wytraciły rozpęd i także New Delhi potrzebuje spokoju w stosunkach międzynarodowych.