Mo Yan pozwany przez nacjonalistycznego blogera

Wpływowy bloger, Wu Wanzheng, który jest zaliczany do nurtu nacjonalistycznego w Chinach, pozwał nagrodzonego Noblem powieściopisarza Mo Yana za „upiększanie” żołnierzy armii japońskiej i obrażanie Mao Zedonga. W pozwie, złożonym 20 lutego w sądzie w Pekinie, bloger domaga się od Mo przeprosin i wypłacenia 1,5 mld RMB juanów (209 mln USD) odszkodowania, co odpowiada 1 RMB na obywatela Chin – tak, z matematyką u niego słabo. Ponadto domaga się usunięcia książek Mo z półek księgarskich.

Sąd nie przyjął jeszcze pozwu i jestem ciekawy, jak zareagują władze. Na razie Hu Xijin, były redaktor naczelny „Global Times,” tabloidu zależnego „Dzeinnika Ludowego” – organu KPCh bronił Mo Yan, mówiąc, że pozew jest „farsą” mającą na celu przyciągnięcie uwagi w Internecie. Z jednej strony sprawa ośmiesza Chiny, ale z drugiej, czy partia się tym przejmuje? A może zyskać kilka punktów u nacjonalistycznej gawiedzi.

Mo Yan, laureat literackiej nagrody Nobla w 2012 roku, zyskał sławę dzięki powieści „Klan czerwone sorgo,” przedstawiającej sagę rodziny z Shandong na przestrzeni trzech pokoleń podczas II wojny chińsko-japońskiej, uznawanej w Chinach za wojnę oporu przeciwko japońskiej agresji. Film reżysera Zhang Yimou oparty na powieści zdobył nagrodę Złotego Niedźwiedzia na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w 1988 roku. Aż trudno uwierzyć, że Zhang Yimou robił kiedyś takie filmy.

Generalnie Wu Wanzheng i inni krytycy oskarżają Mo Yang o „zniekształcanie historii” w jego powieściach przedstawiających wiejskie życie Chin. Sam pozew Wu Wanzheng wykorzystujący prawo z 2018 roku przeciwko znieważaniu bohaterów narodowych i męczenników, twierdzi, że narracje Mo Yana szkodzą wizerunkowi KPCh, niesprawiedliwie gloryfikują japońskich żołnierzy z czasów wojny (czytaj: nie każdy jest bestią) i dyskredytują Mao Zedonga (czytaj: nie gloryfikuje go absolutnie). To wszystko strasznie naciągane, ale z drugiej strony więzienia w Chinach są pełne ludzi, którzy trafili tam za bardziej naciągane rzeczy, jak „wzbudzanie niesnasek.”

W ostatnich latach KPCh stała się coraz bardziej zaniepokojona „erozją ideologiczną,” co postrzega jako źródła upadku ZSRR, w tym krytyczną ewaluację historii i atrakcyjność zachodnich idei. Xi Jinping od objęcia władzy podkreśla niebezpieczeństwa związane „historycznym nihilizmem,” czyli poglądami, które kwestionują ultra pozytywne  i hurapatriotyczne narracje. W związku z tym stworzono szereg przepisów mających na celu kodyfikację wysiłków na rzecz promowania „wspólnej pamięci historycznej” i karania tych, którzy wydają się szkodzić reputacji chińskich bohaterów i męczenników partyjnych.

Czy Mo Yan będzie małpą, którą partia ukarze, aby przestraszyć kurczaki?

Co mnie naprawdę bawi w całej sprawie, to fakt, że Mo Yan nie jest żadnym krytykiem partii. Osobiście nie przepadam za jego twórczością, bo jak dla mnie zbyt wygodnie wpisuje się właśnie w narrację chińskich komunistów. Co prawda, robi to bardzo subtelnie i na wysokim poziomie kunsztu literackiego, ale jednak. Oczywiście, można to zrozumieć, ponieważ (a) jest to minimum, niezbędne do przetrwania, czy posiadania możliwości, aby publikować, oraz (b) ma prawo do swoich poglądów.