Otwarty kod, zamknięty system

Dzisiaj zapraszam do przeczytania mojego ostatniego komentarza poświęconego roli modelu open-source w rywalizacji technologicznej między Chinami a Stanami Zjednoczonymi i jak też ona wpłynie na open-source.

Rzadko analityk może połączyć dwie pasje, jakże odmienne:  zawodową – Chiny i prywatną – open-source. Mam nadzieję, że tekst znajdzie zainteresowanie nie tylko wśród osób zainteresowanych Chinami.

Dla uzupełnienia samego tekstu dodaję poniżej informacje na temat najważniejszych projektów open-source, jak i rozwiązań instytucjonalnych przyjętych w ChRL dla promocji i kontroli przez władze tego modelu rozwoju technologicznego.

I. Wybrane chińskie projekty open-source.

Unity Operating System (统一操作系统), znany również jako Unified Operating System (UOS) to dystrybucja Linuksa opracowana przez UnionTech (统信软) w ramach rządowej inicjatywy zainicjowanej w 2019 r., w celu zastąpienie zagranicznego oprogramowania, takiego jak Microsoft Windows, produktami krajowymi w administracji.¹

Deepin (深度操作系统) to dystrybucja Linuksa zawierająca własne środowisko graficzne o tej samej nazwie. Baza użytkowników Deepin jest głównie chińska.² Firma stojąca za rozwojem, Deepin Technology jest spółką zależną UnionTech, a Deepin stanowi bazę do rozwoju UOS.

OpenHarmony to projekt open-source inkubowany i obsługiwany przez OpenAtom Foundation, ale faktycznie jest rozwijany przez Huawei Technologies. Celem projektu jest stworzenie rozproszonego systemu operacyjnego o otwartym kodzie źródłowym dla inteligentnych urządzeń mobilnych.³

RISC-V jest otwartą standardową architekturą zestawu instrukcji (ISA) opartą na ustalonych zasadach komputera o zredukowanym zestawie instrukcji (RISC). Projekt rozpoczął się w 2010 r. na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. W 2015 r. został przeniesiony do RISC-V Foundation, a w listopadzie 2019 r. do RISC-V International, szwajcarskiej organizacji non-profit.⁴ Firmy na całym świecie – zarówno amerykańskie, jak i chińskie – wykorzystują RISC-V do projektowania układów o różnym stopniu złożoności, od prostych mikrokontrolerów po złożone systemy-on-a-chip. RISC-V jest szczególnie atrakcyjną opcją dla chińskich projektantów chipów, którzy szukają sposobów na zmniejszenie zależności od zagranicznych technologii półprzewodnikowych. Chińska firma SpacemiT opracowała ośmiordzeniowy procesor SoC Key Stone K1 z rdzeniami SpacemiT X60. Układ ten został zaprojektowany do obsługi energooszczędnych obciążeń sztucznej inteligencji (AI), z naciskiem na optymalizację zużycia energii podczas wykonywania zadań AI.⁵ Masowa produkcja kart AI z tym procesorem może pozwolić ChRL na powszechną implementację sztucznej inteligencji, mimo sankcji amerykańskich na eksport zaawansowanych kart AI do Chin.⁶

Orange Pi to dostawca sprzętu i oprogramowania open-source. Produkuje m.in. OrangePi RV2. Tanią (ok. 250 PLN w sprzedaży detalicznej) mini płytę w architekturze RISC-V z 8-rdzeniowym procesorem Ky X1 RISC-V AI, zapewniająca fuzję 2TOPS CPU mocy obliczeniowej ogólnego przeznaczenia w celu wsparcia szybkiego wdrażania algorytmów modeli AI.⁷ To i inne rozwiązania nie umożliwiają trenowania zaawansowanych modeli językowych AI, ale mogą w przyszłości pozwolić na ich szybkie i tanie wdrażanie.

DeepSeek AI to firma zajmująca się badaniami nad sztuczną inteligencją, koncentrująca się na wysokowydajnych modelach językowych. Zapewnia ona alternatywę open-source dla rozwiązań z zamkniętym kodem źródłowym.⁸

Dragonfly to oparty na P2P system dystrybucji plików i akceleracji obrazu typu open-source, opracowany przez Alibaba Cloud.⁹

Sustainable Experience Architecture (SEA) to platforma samochodów elektrycznych o architekturze open-source,¹⁰ uruchomiona w 2020 r. przez Holding Zhejiang Geely. Platforma umożliwia budowę rożnych klas samochodów osobowych oraz lekkich pojazdów dostawczych. Inni chińscy producenci mieli korzystać z dokumentacji SEA, traktując ją jako punkt wyjścia do stworzenia własnych platform. Geely Holding twierdzi również, że rozpoczął wstępne rozmowy z innymi producentami samochodów elektrycznych na temat potencjalnego wykorzystania SEA, ale żaden taki projekt nie został do tej pory zrealizowany.

II. Główni moderatorzy rozwoju open-source w ChRL

W realiach politycznych ChRL politykę wobec open-source kształtuje szereg instytucji państwowych oraz utworzonych przez nie podmiotów, które tylko pozornie stwarzają wrażenie niezależnych, ale w rzeczywistości są kontrolowanych bezpośrednio lub pośrednio przez państwo lub KPCh.¹¹

Ministerstwo Przemysłu i Technologii Informacyjnych (MIIT) nadzoruje globalną politykę cyfrową Chin, w tym przepisy dotyczące open-source. Ministerstwu podlega agencja Chińska Akademia Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (CAICT), która przygotowuje wytyczne i analizy dotyczące polityki open-source. Pod auspicjami CAICT działa Open Source Cloud Alliance for Industry (OSCAR) skupiona na koordynacji działań podmiotów oferujących usługi w chmurze. MIIT utworzyło także: China Open Source Cloud League (COSCL) – organizację wyznaczoną do rozwoju chińskiego ekosystemu chmury o otwartym kodzie źródłowym; oraz China Electronics Information Industry Development Research Institute (CEIIDI) – w jego skład wchodzi 18 instytutów badawczych i 20 spółek holdingowych.

Ministerstwo Nauki i Technologii (MOST) jest odpowiedzialne za formułowanie, ułatwianie i wdrażanie strategii i polityk związanych z prawami autorskimi i patentami. W sferze open-source odpowiada za przestrzeganie licencji wolnego oprogramowania, głównie publikowanie kodu źródłowego.

China OSS Promotion Union (COPU) określiła się jako „sojusz społeczny dobrowolnie utworzony” przez przedsiębiorstwa, uczelnie i instytucje badawcze oraz organizacje branżowe, aby promować wykorzystanie open-source pod kierunkiem administracji państwowej.

Open-Source China (OSChina) to pierwsza i największa chińska społeczność open-source, odpowiada z działanie repozytorium Gitee.

OpenAtom Foundation to fundacja open-source nadzorowana przez MIIT, założona w 2020 roku przez Huawei i kilka innych firm. Zajmuje się pozyskiwaniem funduszy, współpracą międzynarodową i promowaniem rozwoju open-source.

—
¹  Zob. UOS.
²  Zob. Deepin.
³  Zob. OpenHarmony.
⁴  Zob. RISK-V, RISC-V Foundation.
⁵  Zob. SpacemiT X60.
⁶  Zob. S. Foster, China all in on RISC-V open-source chip design, „Asia Times” 10.03.2025.
⁷  Zob. OrangePi RV2, Orange Pi.
⁸  Zob. DeepSeek AI.
⁹  Zob. P2P-Based Intelligent Image Acceleration System of Dragonfly, Alibaba Cloud.
¹⁰  Geely Holding Launches Open-Source Electric Vehicle Architecture, Zhejiang Geely Holding Group.
¹¹  Więcej zob. Open Source Software Country Intelligence Report: China, OpenForum Europe.

Zdjęcie: Gdfhjjbb na English Wikipedia