Du Fu: „Pieśń bojowego rydwanu”

兵車行
車轔轔， 馬蕭蕭，
行人弓箭各在腰。
耶孃妻子走相送， 塵埃不見咸陽橋。
牽衣頓足攔道哭， 哭聲直上幹雲霄。
道旁過者問行人， 行人但云點行頻。
或從十五北防河， 便至四十西營田。
去時里正與裹頭， 歸來頭白還戍邊。
邊亭流血成海水， 武皇開邊意未已。
君不聞， 漢家山東二百州，
千村萬落生荊杞？
縱有健婦把鋤犁， 禾生隴畝無東西。
況復秦兵耐苦戰， 被驅不異犬與雞。
長者雖有問， 役夫敢申恨；
且如今年冬， 未休關西卒；
縣官急索租， 租稅從何出？
信知生男惡， 反是生女好；
生女猶得嫁比鄰， 生男埋沒隨百草。
君不見， 青海頭，
古來白骨無人收？
新鬼煩冤舊鬼哭， 天陰雨濕聲啾啾。

Pieśń bojowego rydwanu

Rydwan stukocze, stukocze,
konie charkoczą, charkoczą,
w piechocie każdy ma łuk, strzały u pasa.

Ojcowie i matki, żony i dzieci razem wyszli ich odprowadzić,
kurz drogi uniemożliwia dojrzenie mostu Xianyang.¹

Łapali za ubrania, zapierając się nogami by powstrzymać łzy,
ich gorzkie żale wznosiły się prosto do nieboskłonu.

I tylko gdy pytają się postronni przechodnie, czemu idą,
mogą odpowiedzieć, że iść muszą, bo wciąż wzywają.

Wpierw piętnastolatek pójdzie na północ strzec rzeki,
potem czterdziestolatek będzie uprawiał pole na Zachodzie.

Szef wsi pomógł młodemu rekrutowi zawiązać poprawnie włosy,
kiedy ten powrócił posiwiały, wciąż musiał ruszyć strzec pogranicza.

Granica krwią żołnierzy spłynęła daleko aż do morza,
apetyt cesarza Wu na zdobycze wciąż niezaspokojony.²

Nie słyszałeś Pan, że na chińskim wschodzie dwieście prefektur,
tysiąc miejscowości opustoszałych, cierniami już zarosło?

Nawet jak zostały tam kobiety, zdolne utrzymać pług,
bruzdy krzywe na polach siewek mają niewiele.

Ponadto, nawet gdy żołnierze Qin znoszą gorzką walkę,
wciąż ostrogi nie traktują ich lepiej niż psy lub kurczaki.

Wiarus nawet pyta szyderczo, jak możemy śmieć narzekać;
choćby tej zimy, nie odpoczywali żołnierze zachodniej przełęczy;
a urzędnicy już o dzierżawę pytają, skąd pieniądze na podatki brać?

Już wiemy, że zły los to mieć syna,
gdy rodzi się córka to dobrze jednak;
dziewczynka wyjdzie za mąż za sąsiada,
chłopca pochowamy pod bujną trawą.

Nie widziałeś Pan, nad jeziorem Qinghai,³
leżących od niepamiętnych czasów białych kości, zapomnianych?

Nowe duchy zakłócają starym płacz,
w pochmurny dzień, deszczem wilgotne zawodzenie.

—
¹ Most Xianyang (咸陽橋), nazywany także Bianqiao (便橋), został zbudowany za panowania cesarza Wu z dynastii Han. Za czasów dynastii Tang nazywał się mostem Xianyang, a później mostem Wei. Znajdował się nad rzeką Wei na zachód od miasta Xianyang i był to jedyny most, przez który można było przeprawić się z Chang’an, podróżując na zachód.
² Cesarz Wu (武) z dynastii Han, ale w czasach Tang wykorzystywano jego postać do mówienia o cesarzu Xuanzong. Tak było po prostu bezpieczniej dla karku.
³ Jezioro Qinghai (青海湖) to jezioro Kuku-nor w części Tybetu wcielonej do dzisiejszej prowincji Qinghai.