Li Bai: „Ciężka droga Shu”

蜀道難
噫吁戲， 危乎高哉！
蜀道之難難於上青天！
蠶叢及魚鳧， 開國何茫然。
爾來四萬八千歲， 始與秦塞通人煙。
西當太白有鳥道， 可以橫絕峨眉巔。
地崩山摧壯士死， 然後天梯石棧方鉤連。
上有六龍回日之高標， 下有衝波逆折之迴川。
黃鶴之飛尚不得， 猿猱欲度愁攀援。
青泥何盤盤， 百步九折縈巖巒，
捫參歷井仰脅息， 以手撫膺坐長歎。
問君西遊何時還？ 畏途巉巖不可攀。
但見悲鳥號古木， 雄飛雌從繞林間；
又聞子規啼， 夜月愁空山。
蜀道之難難於上青天！
使人聽此凋朱顏。
連峰去天不盈尺， 枯松倒掛倚絕壁。
飛湍瀑流爭喧豗， 砯崖轉石萬壑雷。
其險也如此！ 嗟爾遠道之人，
胡為乎來哉？ 劍閣崢嶸而崔嵬，
一夫當關， 萬夫莫開；
所守或匪親， 化為狼與豺，
朝避猛虎， 夕避長蛇，
磨牙吮血， 殺人如麻。
錦城雖云樂， 不如早還家。
蜀道之難難於上青天， 側身西望常咨嗟。

Ciężka droga Shu¹

No proszę, proszę, co za wysokości, co za niebezpieczeństwa!²
Droga do Shu trudna do podjęcia nawet pod błękitnym niebem!
Can Cong i Yu Fu stworzyli państwo rozległe, bez wyraźnych granic.³

Do obecnej chwili czterdzieści osiem tysięcy lat upłynęło,
nim na przełęczach do Qin ludzie pozostawili swój ślad.

Na zachodzie Góra Taibai ma tylko ścieżkę dla kozic,⁴
może doprowadzić na wskroś na szczyt Góry Emei.⁵

Tej, co się rozpadła grzebiąc wielu dzielnych ludzi,
gdy ukończyli kamienną drogę w niebie z poręczami.

W górze znak sześciu smoków prowadzących do słońca,⁶
w dole mieszają się przeciwne fale wijącej się rzeki.

Żółty żuraw nie wzleci łatwo tak wysoko,
chciwe makaki boją się wspinać tutaj.

Grzbiet Qingni jakże się kręci i zawija,⁷
sto kroków, dziewięć kierunków wijącego się klifu.

Dotykając Shen i Jing, podziwiam z zapartym tchem,⁸
siadam z rękoma na piersi, ciężko wzdychając.

Panie, zastanawiam się, czy ta podróż na zachód się skończy?
Niebezpieczna droga, chropowaty klif, na który nie można się wspiąć.

Niczego nie słychać poza smutnym zawodzeniem ptaków z antycznego drzewa,
Samce krążą, podążając za samicami kręgami zlatującymi do lasu w dole.

Ponownie słychać kukułkę,
nocą księżyc pełen smutku na pustym niebie.

Droga do Shu trudna do podjęcia nawet pod błękitnym niebem!
Jej kukanie wywołuje uśmiech na zwiędłej, ogorzałej twarzy.

Z nad urwiska mniej niż stopa do Nieba,
uschnięte sosny zwisają nad przepaścią.

Potoki spływają zewsząd, zagłuszając się nawzajem,
uderzają w skały, niosąc odłamki do tysiąca wąwozów.

Jakże również niebezpieczne! Hej wy, którzy podróżowali daleko,
dlaczego tu przybyliście? Pałac miecza jest niezwykły i wzniosły,⁹
jeden człowiek zagrodzi przejście, dziesięć tysięcy go nie otworzy;
tutaj i strażnicy i krewni zamieniają się w wilki i szakale,
trzeba unikać tygrysów o świcie, węży o zachodzie słońca,
zgrzytając zębami, wysysają krew, zabić człowieka łatwo jak ściąć konopie.

W Mieście Brokatu mogę powiedzieć, że jestem szczęśliwy,¹⁰
to równie dobrze mogę wrócić do domu wcześniej.

Droga do Shu trudna do podjęcia nawet pod błękitnym niebem,
zatrzymuję się spoglądając na zachód, zawsze wzdychając z podziwem.

—
¹ Shu (蜀) to starożytna nazwa Sichuan. Sam tytuł to nawiązanie do pieśni 相和歌 z okresu Północnych i Południowych Dynastii (420 – 589).
² W czasach Tang mieszkańcom Sichuan przypisywano nadużywanie wyrażenia: 噫吁戲, które służy do podkreślenia dużego zaskoczenia.
³ Can Cong (蠶叢) i Yu Fu (魚鳧), to legendarni władcy Sichuan. Can Cong jest przypisywane wynalezienie techniki pozyskiwania jedwabiu.
⁴ Góra Taibai (太白山) leży w na południowym zachodzie dzisiejszej Shaanxi. Polska ścieżka dla kozic to po chińsku ptasia droga (鳥道).
⁵ Góra Emei (峨眉山) leży w Sichuan.
⁶ Zgodnie z jednym z mitów słońce jedzie rydwanem z zaprzęgiem sześciu smoków.
⁷ Grzbiet Qingni (青泥嶺) to górskie pasmo w dzisiejszej Gansu.
⁸ Shen (歷) i Jing (井) to nazwy gwiazdozbiorów. Według tradycyjnej chińskiej astronomii gwiazdozbiory odpowiadały krajom na ziemi, w tym wypadku, Shu i Qin.
⁹ Pałac miecza (劍閣) to nazwa istniejącej kiedyś drogi z desek pomiędzy górami Dajiang a Xiaojian w Sichuan, mającej ponoć około 15 km.
¹⁰ Miasto Brokatu (錦城) to Chengdu.