Pogrzeb Zhao Ziyang 10 lat po śmierci

Zhao Ziyang na placu Tiananmen w ostatniej próbie zapobieżenia masakrze w 1989 roku. Na lewo, ubrany na czarno Wen Jiaobao.

Dziesięć lat po śmierci władze wyraziły wstępną zgodę na pogrzeb zmarłego w 2005 roku Zhao Ziyang, byłego Sekretarza Generalnego KPCh. Nie ustalono jednak jeszcze ani miejsca, ani terminu uroczystości.

W 2005 roku pogrzeb nie mógł się odbyć, ponieważ władze bały się, że stanie się on pretekstem do protestów. Tak jak w 1989 roku śmierć Hu Yaobang zapoczątkowała studenckie wystąpienia na Tiananmen.

Sprawa pochówku wróciła w zeszłym roku, kiedy zmarła żona Zhao, Liang Boqi, która powinna być złożona obok męża. Według doniesień mediów z Hong Kongu w ciągu ostatnich miesięcy miało dojść do szeregu spotkań przedstawicieli KC KPCh, władz Pekinu oraz rodziny.

Syn Zhoa, Zhao Wujin miał powiedzieć, że intencje władz są uczciwe i pozwolono rodzinie mówić o sprawie. Dla rodziny najważniejsze jest pogrzebanie wreszcie zmarłych.

Zhao spędził 16 lat, aż do swojej śmierci w areszcie domowym oskarżony o „działalność rozłamową” oraz „wspieranie niepokojów”. W rzeczywistości Zhao sprzeciwiał się krwawej rozprawie z protestem i ostatni raz był widziany publicznie, kiedy przekonywał strajkujących studentów aby opuścili plac Tiananmen i rozeszli się do domów.

W styczniu br. sympatycy złożyli hołd w dziesiątą rocznice śmierci przed jego domem, ale uroczystość była ostentacyjnie monitorowana przez służby bezpieczeństwa. Mimo wszystko, incydent pokazał władzom, że brak grobu nie rozwiązuje problemu symbolu, jakim stał się Zhao Ziyang, a brak pochówku równocześnie tylko ośmiesza reżim. Dlatego – podejrzewam – postanowiono rozwiązać problem pogrzebu.

Z jednej strony, brak pochówku Zhao Ziyanga można uznać za dowód, że władze „trzymają się mocno”, ponieważ są wstanie kontrolować najmniejsze nawet zarzewie niepokoju. Z drugiej, może to być świadectwo na słabość reżimu, który boi się pogrzebu starego człowieka i jego żony.