Tytuł: Social Connections in China. Institutions, Culture, and the Changing Nature of Guanxi (Związki społeczne w Chinach. Instytucje, kultura i zmieniająca się natura guanxi)
Redakcja: Thomas Gold, Doug Guthrie i David Wank
Wydawnictwo: Cambridge University Press (2004)
Guanxi (关系 dosłownie związki) to pojęcia opisującego osobistą i rodzinną sieć wpływów oraz społecznych zależności, przywilejów, ale też zobowiązań jednostki i jej rodzinny. Guanxi w Chinach mają ugruntowane kulturowo zasady, czy wręcz rytuały tworzenia i kultywowania, co powoduje, że odgrywają one ważną rolę budowania więzi społecznych i siatki nieformalnych zabezpieczeń społecznych. Pod wpływem myśli konfucjańskiej tworzone guanxi mają też charakter hierarchiczny oraz opierają się na wzajemnych zobowiązaniach, zaufaniu i wierności.
Moim zdaniem, ponieważ obcokrajowcy nie mogą uczestniczyć w guanxi, to powoduje, że przypisują im większą siłę sprawczą niż mają one w rzeczywistości. Owszem, guanxi pozostają w dzisiejszej bardzo ważnym elementem życia społecznego i ich żywotność w ChRL jest w dużym stopniu odpowiedzią na niski poziom zaufania społecznego. Mogą także stanowić rękojmię w biznesie, ale można robić biznes w Chinach bez guanxi, czego dowodem są setki tysiące obcokrajowców.
Sięgnąłem po pracę zbiorową pod redakcją Thomasa Gold, Douga Guthrie i Davida Wanka, trojga naukowców z renomowanych uniwersytetów, aby skonfrontować moje postrzeganie guanxi z poważnymi badaniami socjologicznymi. Z przyjemnością przeczytałem Konkluzje redaktorów, ponieważ mimo różnić, potwierdziły one moje intuicyjne podejście.
Tym, co mnie najbardziej zaskoczyło to jak dynamicznie zmieniającą się naturę mają guanxi. Jest to bardzo elastyczny koncept społeczny, potrafiący dostosowywać się do gwałtownych przemian społecznych i kulturowych w Chinach. Modernizacja jednak odcisnęła swoje piętno także i na guanxi, jak na wszystkim w tym społeczeństwie. Guanxi jako zjawisko ewoluują i chociaż ich miejsce w chińskim społeczeństwie nie jest zagrożone, to wraz z instytucjonalizacją życia społecznego będzie ulegać przewartościowaniom.
Za Wielkim Murem: Chiny i Azja 