Hal Brands, Michael Beckley: Danger Zone: The Coming Conflict with China

Autorzy: Hal Brands, Michael Beckley
Tytuł: Danger Zone: The Coming Conflict with China (Niebezpieczna strefa: Nadchodzący konflikt z Chinami)
Wydawnictwo: Norton & Company (2022)

Autorzy, Hal Brands z Johns Hopkins University i Michael Beckley z Tufts University, przekonują, że konflikt między Stanami Zjednoczonymi i ChRL ma charakter dynamiczny i nie można mówić, że jest to maraton.¹ Według Brandsa i Beckleya Chiny czeka „ciężki upadek”, a może już są w fazie schyłkowej, ale to właśnie czyni je bardziej niebezpiecznymi, a nie mniej. Mogą wkrótce spróbować zająć Tajwan, póki jeszcze są w stanie to zrobić.

Autorzy nawiązują też dialog z inną popularną ostatnio tezą o „pułapce Thucydidesa”,² której zwolennicy twierdzą, że Chiny i Ameryka są skazane na wojnę w taki sam sposób, w jaki wzrastające Ateny i słabnąca Sparta doszły do konfliktu w starożytności. Brands i Beckley twierdzą natomiast, że Ateny Tukidydesa nie były wschodzącą potęgą, lecz mocarstwem walczącym o uniknięcie upadku. Według nich, strach cesarskiej Japonii przed uduszeniem gospodarczym, który doprowadził do ataku na Pearl Harbour w 1941 roku, jest przykładem takiej „pułapki szczytowej potęgi.”

Jak zwykle mam problem z naiwnym determinizmem. Z perspektywy historycznej zawsze wydaje się, że jakieś wydarzenie było „nieuniknione”, ale to tylko pułapka historycyzmu i jest to jedyna pułapka, z jaką mamy do czynienie w tego typu popurno „naukowych” produktach. Czy wojna z ChRL jest nieunikniona? Nie, jednak PRAWDOPODOBIEŃSTWO  konfliktu ostatnio wzrosło i w przewidywalnej przyszłości będzie większe. Lecz są scenariusze, w których do konfliktu nie dochodzi. W ich skrajnych wariantach, to sytuacja wewnętrzna czy to w Stanach Zjednoczonych, czy to w ChRL rozstrzygnie rywalizację. Czy ChRL osiągnęła swój szczyt rozwoju? PRAWDOPODOBNIE obecny model rozwoju wyczerpał swoje możliwości i w okresie średnio-długoterminowym nie jest wstanie podtrzymać dalszego wzrostu. To nie wyklucza opcji, że GDYBY ChRL zdołała przejść gruntowną transformację gospodarczo-polityczną, to może powrócić na ścieżkę szybkiego rozwoju. Zgadzam się, że to bardzo trudne i ryzykowne, co pokazuje historia ZSRR w czasie rządów Gorbaczowa, ale nie można z góry wykluczyć takiego scenariusza.

Czy warto poczytać? Można. Nie trzeba. Zawsze jednak warto być krytycznym, do takich zero-jedynkowych przepowiedni.

—
¹ To aluzja do książki Michaela Pillsbury „The Hundred-Year Marathon: China’s Secret Strategy to Replace America as the Global Superpower”. To inna popularna w swoim czasie pozycja, stawiająca odwrotne tezy, ale to temat na inny wpis.
² Graham Allison: Destined for War: Can America and China Escape Thucydides’s Trap?