Harry Wu w czasie procesu w 1995 roku.
26 kwietnia zmarł w wieku 79 lat Harry Wu (wł. Wú Hóngdá 吴弘达). Wieloletni wiezień obozów pracy (laogai) w ChRL. Pierwszy, który ujawnił skalę i mechanizm systemu tzw. chińskiego gułagu. Założyciel waszyngtońskiej fundacji Laogai Research Foundation (1992).
Wu pochodził z bogatej katolickiej rodziny w Szanghaju. Aresztowano go w 1960 roku (miał 23 lata), zaraz po ukończeniu studiów. Oskarżono o krytykę interwencji sowieckiej na Węgrzech w 1956 roku oraz „niewystarczające poparcie” dla władzy komunistycznej. Jak wielu innych na początku odsiadki nie znał jednak nawet treści oskarżenia i wyroku. Dopiero jeden ze strażników sprawdził jego akta i powiedział mu, że jest „kontrrewolucyjnym prawicowcem i został skazany na dożywocie”.
Wyrok odsiadywał w wielu obozach pracując na farmach, w kopalniach czy różnego rodzaju fabrykach. Był bity i miał złamane obydwie ręce. Wtedy zamknięto go w rodzaju betonowego sarkofagu. Zwolniono w 1979 roku w wieku 42 lat.
W 1985 roku udało mu się uciec do Stanów Zjednoczonych, gdzie uzyskał azyl. Na początku utrzymywał się wykonując proste prace fizyczne i równocześnie prowadził w ramach bezpłatnego wolontariatu zajęcia na Uniwersytecie Kalifornijskim poświęcone systemowi laogai. Przeprowadził skuteczną kampanie wprowadzenia terminu „laogai” do słowników języka angielskiego, zaczynając od Oxford English Dictionary. W 1991 wydał wspomnienia z czasów więzienia „Laogai: The Chinese Gulag„.
W 1994 roku uzyskał amerykańskie obywatelstwo, co dało mu nowe możliwości działania. Pod przykrywką podróżował kilkakrotnie do ChRL zdobywając informację o warunkach w więzieniach i handlu organami skazańców. Aresztowany w 1995 roku dostał 15 lat za szpiegostwo. Zwolniono go po 66 dniach tylko dlatego, że Hillary Clinton, wtedy pierwsza dama, zagroziła bojkotem IV Światowej Konferencji ONZ w sprawie Kobiet, która odbywała się w Pekinie.
W 2008 roku, kiedy w Pekinie inaugurowano Olimpiadę, Wu otworzył Muzeum Laogai upamiętniające ofiary chińskiego gułagu.
Poniżej: wystąpienie Harry Wu w czasie Oslo Freedom Forum (2009).
zawielkimmurem.net 