Huawei, Afryka i „autorytarna międzynarodówka” Pekinu

Długi i szczegółowy artykuł w Wall Street Journal na przykładzie spraw w Zambii i Ugandzie pokazuje, jak pracownicy Huawei pomogli lokalnym władzom w szpiegowaniu opozycyjnych działaczy i polityków. Co ciekawe sprawę zainicjował krótki film umieszczony w kwietniu br. na stronie Frontu Patriotycznego, partii rządzącej w Zambii, na Facebooku. Na filmie jest w prost mowa, że policja zdołał aresztować czterech antyrządowych bloggerów dzięki pomocy „chińskich ekspertów z Huawei”.

Trzeba podkreślić, że dziennikarskie śledztwo, które zaowocowało ponad  dwudziestostronnicowym artykułem, nie wykazało, że Huawei szpiegował na rzecz Pekinu lub, że pracownicy Huawei dostali polecenie z Pekinu, aby pomóc lokalnym rządom. Nie mniej dziennikarze potwierdzili i udokumentowali, iż:

• W 2018 roku, oficerowie ugandyjskiej służby bezpieczeństwa pracowali z dwoma pracownikami Huawei, którzy umożliwili policji przełamanie zabezpieczeń WhatsApp i dostęp do zamkniętej grupy prowadzonej przez piosenkarza Bobi Wine, który stał się główną figurą opozycji przeciwko dyktaturze Yoweri Museveni, rządzącego w Ugandie od 1986 roku. Bobi Wine przygotowywał serię koncertów, które miały być w rzeczywistości wiecami opozycji. Wszystko było organizowane na zamkniętej grupie na WhatsApp. Dzięki pracy pracowników Huawei, policja była wstanie aresztować Bobi Wine i kilkudziesięciu współpracowników.
• W Zambii, technicy Huawei pomogli policji zidentyfikować numery telefonów używane przez bloggerów prowadzących stronę internetową Koswe (Szczur) i szereg profili na Facebooku, krytykujących rządzącą partię i prezydenta Edgara Lungu. Potem pracownicy Huawei pomogli namierzyć i monitorowali, dzięki dostępowi do sieci telekomunikacyjnej zbudowanej przez Huawei, miejsce przebywania celów oraz pomagali nakierować na nie policjantów w terenie, którzy dokonali zatrzymania.

Uganda to dyktatura, nie mająca większych tradycji demokratycznych i tego typu sprawa nie powinna tam dziwić. Jednak Zambia uchodzi za jedno z bardziej stabilnych, choć biednych, państw w Afryce z wolną prasą, szeroką gamą wolności obywatelskich i w miarę niezależnym sądownictwem. Nie tylko w pokojowy sposób doszło tutaj w 1991 roku do transformacji od systemu jednopartyjnego do wielopartyjnej demokracji, ale też rządzący obecnie Front Patriotyczny przejął władzę w 2011 roku w demokratycznych wyborach, kiedy wybory prezydenckie wygrał Michael Sata, głosząc… antychińskie hasła. Po wyborach zmienił kompletnie… front po wizycie w Pekinie. Sata zmarł w 2014 roku i został zastąpiony przez Lungu. Ten rządzi od 2015,¹ ale jego bliskie związki z ChRL i rosnące zadłużenie kraju powoduje, że traci na popularności. Stąd autorytarne ciągotki. Pekin z kolei z chęcią widziałby transformację Zambii i innych partnerów w jednopartyjną dyktaturę. Z takimi nie tylko łatwiej się robi interesy (korumpuje), ale też tworzy to ruch państw autorytarnych przeciwko demokracji (nazywam to „międzynarodówką autorytarną”) i jest elementem programu Pekinu stworzenia własnego, modelu rozwoju. Odchodzenie innych państw od demokracji też gra formę legitymizacji wewnętrznej w Chinach: inni naśladują nas, bo odnieśliśmy sukces.

Huawei wszystkiemu zaprzecza, ale co ciekawe, kiedy ugandyjskie służby nabrały wody w usta, to w Zambii wydaje się, że nikt nie ukrywa sprawy.

* * *

Na innym odcinku: Huawei wpadł w kłopoty w ChRL, ponieważ w opcjach wyboru strefy czasowej w telefonach, w których wybrano tradycyjne znaki, używane na Tajwanie i w Hong Kongu, Tajwan jest pokazany jako państwo. Co oczywiście strasznie obraża uczucia narodu chińskiego. Teraz firma stoi przed wyborem: zrezygnować z rynku na Tajwanie albo zbierać cięgi w domu.

—
¹ W 2015 roku został wybrany, aby dokończyć kadencję Saty, a w 2016 roku wygrał wybory już na pełną i „własną”, pięcioletnią kadencję.