Autor: King C. Chen
Tytuł: China’s War with Vietnam, 1979: Issues, Decisions, and Implications (Chińska wojna z Wietnamem 1979: kwestie, decyzje i implikacje)
Wydawnictwo: Hoover Institution Press (1987)
Wśród niektórych autorów, w tym także w Polsce, pokutuje mit genialnego Deng Xiaopinga, który dzięki swoje dalekowzroczności miał wepchnąć ChRL na ścieżkę do superpotęgi. Ten mit jest tak silny, że wielu nie dopuszcza do siebie, że Deng mógł coś źle zrobić lub się pomylić w swoich kalkulacjach. Nawet niepowodzenia ALW w wojnie z Wietnamem próbują przedstawiać jako zaplanowany element wielkiego planu. W tej narracji, Deng wysłała ALW do Wietnamu, aby ta dostała lanie, co miało udowodnić konserwatystom w KPCh, że reformy są niezbędne, bo nawet armia jest niewydolna. Jest to oczywiście dorabianie teorii post factum.
Owszem, we wczesnych latach osiemdziesiątych kontrolowane wycieki na temat wojny pozwoliły Dengowi na konsolidację władzy. Jednak to wszystko miało miejsce rok, dwa po konflikcie i nie było elementem kalkulacji prowadzących o decyzji o samej wojnie. Tak jak Deng nie był żadnym reformatorem, a często wręcz ich hamulcowym oraz rozgrywał reformatorów i twardogłowych przeciwko sobie, aby utrzymać władzę, tak wysłał armię do Wietnamu z powodów międzynarodowych, a na arenie wewnętrznej musiał pokazać twardogłowym, że potrafi działać w zdecydowany sposób. Nie było wielkiego planu, a trudności ALW zaskoczyły go nie mniej niż wszystkich innych w kierownictwie KPCh. Dlatego, zamiast czytać fantasmagorii o Dengu, polecam całkiem rzetelną pracę na temat konfliktu chińsko-wietnamskiego. Mimo że upłynęło gruba ponad 30 lat od jej wydania, to niestety nie wiemy wiele więcej o tym konflikcie z powodu zamknięcia zarówno chińskich, jak i wietnamskich, archiwów.
zawielkimmurem.net 