Tytuł: Without a Gun: Australians’ Experiences Monitoring Peace in Bougainville, 1997-2001 (Bez broni: Doświadczenia Australijczyków z misji monitorowania pokoju na Bougainville 1997-2001)
Redakcja: Monica Wehner, Donald Denoon
Wydawnictwo: Pandanus Books (2001)
Bougenville to jedno z najciekawszych i niestety też tragicznych miejsc na Pacyfiku. Na wyspach1 w latach 1988-1998 trwała wojna domowa (15 tysięcy ofiar w regionie liczącym w 2019 roku ok. 300 tysięcy mieszkańców), ale raczej trzeba by mówić o wojnie wyzwoleńczej rdzennych mieszkańców z rządem Papui Nowej Gwinei. Rozmowy pokojowe, w których pośredniczyła Nowa Zelandia, rozpoczęły się w 1997 roku i doprowadziły do autonomii. Wysłano wielonarodową Grupę Monitorującą Pokój (Peace Monitoring Group) pod przewodnictwem Australii, która działała do podpisania porozumienia pokojowego w 2001 roku, w którym obiecano przeprowadzenie referendum w sprawie niepodległości od Papui Nowej Gwinei.2
Książka Monici Wehner i Donalda Denoona to zebrane relacje oraz analiza działań Grypy Monitorującej Pokój z rożnych perspektyw. Dla mnie intrygujące są relacje ludzi, którzy brali bezpośredni udział w misji na najniższym poziomie, w terenie. Bardzo ciekawa praca, pokazująca trudności, jakie natrafiają misje z zewnątrz próbujące zaprowadzić pokój.
—
1 Bougainville to zarówno nazwa największej wyspy, jak i całego Regionu Autonomicznego Bougainville, na który składają się dwie wyspy: Bougainville i oddzielona od niej 300 metrową cieśniną Buka.
2 Referendum odbyło się w grudniu 2019 roku. Spośród ważnych głosów 98,31% opowiedziało się za pełną niepodległością. Głosowanie nie jest jednak wiążące, a ostateczną decyzję w sprawie statusu Bougainville ma podjąć rząd Papui Nowej Gwinei. Biorąc pod uwagę obecną sytuację, nie tylko wątpię aby rozstrzygnięcie miało miejsce zbyt szybko, ale też w każdej chwili grozi wznowienie konfliktu. Ponieważ Bougainville posiada jedne z największych na świecie rezerw miedzi, którymi jest zainteresowany Pekin, ale też inni regionalni gracze, to stawka jest duża i wyspy mogą być jednym z kluczowych terytoriów na Pacyfiku w pogłębiającej się rywalizacji Zachodu z ChRL.
Za Wielkim Murem: Chiny i Azja 