Autor: Julian Gewirtz
Tytuł: Never Turn Back: China and the Forbidden History of the 1980s (Nigdy nie patrz do tyłu. Chiny i zakazana historia lat 80.)
Wydawnictwo: Belknap Press (2022)
Nie tak dawno temu polecałem książkę Franka Diköttera „China After Mao: The Rise of a Superpower,” która prowadzi nas przez zakamarki chińskiej historii od śmierci Mao do końca „straconej dekady” Hu Jintao. Dzisiaj proponuję lekturę książki traktującej o samych latach 80. Siłą rzeczy praca Juliana Gewirtza jest bardziej szczegółowa i znalazło się w niej wiele wątków drugoplanowych, na które nie było miejsca u Diköttera.
Przede wszystkim jednak Gewirtz jest kolejnym autorem, który wziął na siebie trudne, choć tak potrzebne, zadanie odmitologizowania postaci Deng Xiaopinga. Po pierwsze, jak pisze sam autor: W wielu relacjach lata 80. postrzegane są jako „era Deng Xiaopinga.” Rzeczywiście Deng odgrywa w tej historii główną rolę. Jednak jednym z celów tej książki jest skorygowanie rozpowszechnionych wyobrażeń, że Deng Xiaoping był osobiście odpowiedzialny za politykę lat 80., zwłaszcza politykę gospodarczą „reform i otwarcia.” Deng stał się beneficjentem procesu hagiograficznego. W rzeczywistości Deng nie był regularnie i aktywnie zaangażowany w kształtowanie polityki przez całe lata 80. Po drugie, Deng Xiaoping był też oportunistą, zmieniał zdanie w ostatniej chwili (kwestia uwolnienia cen choćby), częściej stawał po stronie twardogłowych niż reformatorów i z jego wypowiedzi można odnieść wrażenie, że w ogóle chyba słabo rozumiał procesy ekonomiczne, które zachodziły wtedy w ChRL. Sam najlepiej czuł się w ramach stalinowskiej gospodarki lat 50. i kiedy zdobył władzę pod koniec lat 70. to miał zamiar powrócić do miejsca, gdzie Chiny zboczyły ze słusznego kursu, w czasie wielkiego skoku.
Swoją drogą, czekam na pracę, która by się zajęła nie tyle samym Deng Xiaopingiem, ale bardziej fenomenem zachodnich „Dengistów,” którzy do tej pory oddają hołd produktowi propagandy ChRL i własnych złudzeń.
zawielkimmurem.net 