Han Yu: „Pieśń kamiennego bębna”

Bardzo wymęczone tłumaczenie. Temat mi nie podchodzi…

石鼓歌
張生手持石鼓文， 勸我識作石鼓歌。
少陵無人謫仙死， 才薄將奈石鼓何？
周綱淩遲四海沸， 宣王憤起揮天戈。
大開明堂受朝賀， 諸侯劍佩鳴相磨。
蒐于岐陽騁雄俊， 萬里禽獸皆遮羅。
鐫功勒成告萬世， 鑿石作鼓隳嵯峨。
從臣才藝咸第一， 揀選撰刻留山阿。
雨淋日炙野火燎， 鬼物守護煩撝呵。
公從何處得紙本？ 毫髮盡備無差訛。
辭嚴義密讀難曉， 字體不類隸與蝌。
年深豈免有缺畫？ 快劍砍斷生蛟鼉。
鸞翔鳳翥眾仙下， 珊瑚碧樹交枝柯。
金繩鐵索鎖鈕壯， 古鼎躍水龍騰梭。
陋儒編詩不收入， 二雅褊迫無委蛇。
孔子西行不到秦， 掎摭星宿遺羲娥。
嗟予好古生苦晚， 對此涕淚雙滂沱。
憶昔初蒙博士徵， 其年始改稱元和。
故人從軍在右輔， 為我度量掘臼科。
濯冠沐浴告祭酒， 如此至寶存豈多？
氈包席裹可立致， 十鼓祇載數駱駝。
薦諸太廟比郜鼎， 光價豈止百倍過。
聖恩若許留太學， 諸生講解得切磋。
觀經鴻都尚填咽， 坐見舉國來奔波。
剜苔剔蘚露節角， 安置妥帖平不頗。
大廈深簷與蓋覆， 經歷久遠期無佗。
中朝大官老於事， 詎肯感激徒媕婀？
牧童敲火牛礪角， 誰復著手為摩挲？
日銷月鑠就埋沒， 六年西顧空吟哦。
羲之俗書趁姿媚， 數紙尚可博白鵝。
繼周八代爭戰罷， 無人收拾理則那。
方今太平日無事， 柄任儒術崇丘軻。
安能以此上論列？ 願借辯口如懸河。
石鼓之歌止於此， 嗚呼吾意其蹉跎。

Pieśń kamiennego bębna

Zhang Shang trzyma zapis inskrypcji z Kamiennego Bebna,¹
namawia, abym napisał pieśń o Kamiennym Bębnie.

W Shaoling nikogo nie ma, a Nieśmiertelny nie żyje,²
co może człek małego talentu w obliczu kamiennego bębna?

Gdy Zhou podupadali, a cztery strony popadły w chaos,³
król Xuan powstał w gniewie, dzierżąc niebiańską halabardę.⁴

Świetlista sala otwarta, by przyjąć gratulacje dla dworu,
panów feudalnych pobrzękują miecze wypolerowane.

Pojechał na polowanie do Qiyang, aby pokazać swój majestat,⁵
w pokocie niezliczona zwierzyna i ptactwo ziemię pokryły.

Czyny zostały wyryte i ogłoszone światu,
kamieniarz stworzył bęben wyrwany górze.

Z ministrów wybrano najbardziej utalentowanych,
by ułożyli kompozycje do pozostawienia w górach.

Deszczem smagany, słońcem przypalany i lasu pożarem spalony,
przez duchy i bogów strzeżony pozostał bezpieczny i nietknięty.

Gdzie podziały się oficjalne annały i kroniki pisane na papierze?
A ten tekst jest tak dobrze napisany, że nie ma miejsca na błędy.

Surowy język, treść gęsta, trudna do zrozumienia,
znaki niepodobne do pisma skrybów i Zhou.⁶

Trudno jest uniknąć uszkodzenia linii po długim czasie?
Lecz nadal bolą, jak rany zadawane żywemu smokowi.

Jak wzlot świętego ptaka i lot feniksa, jak bogowie stępujący,
jak koralowiec spleciony z gałęziami jadeitowego drzewa.

Jak złoty łańcuch i żelazny sznur guziki zamykający mocno,⁷
starożytny trójnóg jak fontanna i smok, jak czółenko wzlatujący.

Prości uczeni zbierając dawne wiersze, zapomnieli o nich,
dwie księgi pieśni przez to są wciąż atrakcyjne, ale i płytkie.⁸

Konfucjusz podróżując na zachód nie dotarł do Qin,
zebrał niebiańskie konstelacje, ale pominął piękno Xihe.⁹

Chociaż jestem oddanym uczonym, urodziłem się za późno,
więc tylko płaczę z radości nad tekstem Kamiennego Bębna.

Kiedy zostałem powołany na doktora Akademii Cesarskiej,
w tamtym roku zaczęto mnie nazywać Yuan He.¹⁰

Stary przyjaciel, który był w armii w służbie pomocniczej,
zaproponował, że pomoże mi wydobyć i przewieźć relikty.

Umyłem kapelusz, wziąłem kąpiel i wydałem rytualny bankiet,
Ile tak cennych relikwii można znaleźć jeszcze na świecie?

Dopóki są owinięte w koce i maty, można je od razu przewozić,
dla dziesięciu kamiennych bębnów potrzeba tylko kilku wielbłądów.

W cesarskiej świątyni można je porównać do trójnogu Gao,
ich wartość jednak przekracza ze sto razy trójnóg z brązu.

Gdyby cesarska łaska mogła pozostawić w Imperialnym Kolegium,
wszyscy uczeni mogliby je razem studiować i wspólnie wyjaśniać.

Po kontemplacji tej pięknej inskrypcji nadal czuję ucisk w gardle,
można usiąść wygodnie i obserwować, jak cały kraj się zbiegnie.

Odgarnąłem mech i kurz, aby odsłonić całość tekstu,
umieściłem go na płaskiej powierzchni, by stał stabilnie.

Ukryty w wysokim budynku, chroniony okapami i dachówkami,
przez wieki będzie chroniony i nie zostanie uszkodzony.

Wszyscy wielcy urzędnicy dworu są starzy i obyci,
jakże mogą się wahać, aby przyjąć taką rzadkość?

Pasterze szlifowali na nim rozgrzane krowie rogi,
lecz czy ktoś dotknie tego skarbu swoimi rękami?

Kiedy słońce zgaśnie, a księżyc świeci, zostaje pogrzebany,
od sześciu lat wpatruję się w pustkę na zachodzie i śpiewam.

Kaligrafia Xizhi piękna, ale ulega popularnym gustom,
można było wymienić parę stron za kilka białych gęsi,¹¹

Po dynastii Zhou, osiem pokoleń wojen dobiegło końca,
lecz nikt nie podjął się tego, co powinno być zrobione.

Teraz, gdy nie ma nic do roboty w czasach pokoju,
powierzono mi zadanie studiowania konfucjanizmu.

Jak mogę o to skutecznie zaapelować do dworu?
Chciałbym, aby słowa wypłynęły ze mnie jak rzeka.

Pieśń kamiennego bębna kończy się w tym miejscu,
ale obawiam się, że moje intencje pójdą na marne.

—
¹ Zhang Shang (張生) to prawdopodobnie Zhang Ji (r ok. 766 – ok. 830). W antologii są jego dwa utwory: Przyjaciel stracony w Tybecie i Cumując nocą przy Klonowym Moście.
² To odniesienia odpowiednio do Du Fu i Li Bai.
³ Dosłownie cztery morza (四海) znaczy cały kraj lub cały świat – dla ludzi Tang nie było różnicy.
⁴ Mowa o królu Xuan Zhou (周宣王 827-782). Kamienne bębny były w czasach Tang błędnie przypisywane Xuan Zhou, kiedy w rzeczywistości pochodzą z czasów Qin. Pieśń Han Yu została stworzona, aby zachęcić dwór do ochrony bębnów.
⁵ Qiyang (岐陽) to region na południe od Qishan (歧山).
⁶ Dosłownie kijanki (蝌), ale chodzi i pismo wielkopieczęciowe, które potomnym przypominało kijanki.
⁷ Wyczytałem, że Złoty sznur i żelazna łańcuch związane razem, to metafora stylu poetyckiego shiguwen (石鼓文). Zamknięcie, to metafora mówiąca o domknięciu, dojrzałości w stylu.
⁸ Mowa o dwóch częściach „Księgi pieśni” (詩經): „Daya” (大雅) i Xiaoya (小雅).
⁹ Hieroglif 羲 (xi) wskazuje na postać bogini Xihe (羲和).
¹⁰ Wiemy, że był to rok 806.
¹¹ Xizhi to Wang Xizhi (王羲之 303 – 361). Znalazłem informację, że pewnego dnia wymienił on kaligrafię I-Ching swojego autorstwa na kilka białych gęsi. Jeżeli dobrze to odczytuję, to tutaj symbolizuje preferowanie rzeczy materialnych, czy też własnej wygody nad wyższym obowiązkiem.