Tytuł: Mao’s Invisible Hand. The Political Foundations of Adaptive Governance in China (Niewidzialna ręka Mao. Polityczne fundamenty adaptacyjnych rządów w Chinach)
Redakcja: Sebastian Heilmann, Elizabeth J. Perry
Wydawnictwo: Harvard University Asia Center (2011)
Zdolność Komunistycznej Partii Chin do Elastyczność chińskiego systemu politycznego są fenomenalne. Z jednej strony mamy do czynienia z autorytarnym reżimem – może już na nowo totalitarnym – a jednak przez lata wykazywał się on wyjątkową elastycznością, a rządząca partia potrafiła adoptować się do zmieniających się warunków.
W tej zbiorowej pracy – nie raz wyrażałem swój dystans do wszelkich zbiorników, ale są i wyjątki – szereg autorów egzaminuje dziesięć podstawowych cech i mechanizmów politycznych ChRL, wskazując na ich maoistowski rodowód. Są to: pogodzenie się z nieprzewidywalnością1 i uznanie, że podstawą rządów musi być zdolność do adaptacji; zarządzanie poprzez masowe kampanie; kreowanie polityki za pomocą eksperymentów; uczenie się przez praktykę; wykorzystywanie komunistycznego państwa i struktur do osiągania niekomunistycznych celów; kontrolowany populizm; kontrola mediów i przekazu społecznego; uznanie istnienia opinii publicznej, którą z jednej strony próbuje się kształtować, ale której pewną autonomię trzeba uznać; wykorzystanie napięć, czy wręcz oporu lokalnych struktur jako mechanizmu bezpieczeństwa i sygnału do lokalnej korekty polityki. Na tym tle widać jedno niepowodzenie, jakim jest wciąż niezdolność do znalezienia skutecznego mechanizmu zarządzania poniżej poziomu powiatowego.
Całość opracowania strasznie ciekawa, ale jest to jednak książka historyczna, a nie politologiczna. W tym sensie, że Xi Jinping w dużym stopniu dąży do utwardzenia systemu i eliminacji z niego luzów, więc częściowo opisywany system już tak nie działa.
—
1 Kolejny dowód obalający mit długoterminowego planowania w ChRL. W rzeczywistości istotą reżimu jest improwizowanie.
The Elusive Search for Effective Sub-County Governance
Za Wielkim Murem: Chiny i Azja 