Standardy ukrytą bronią Pekinu?

Wojna handlowa rozkręca się powoli – przynajmniej na razie, ale wielu się zastanawia, co Pekin ma w zanadrzu. Ponieważ ChRL eksportuje do Stanów Zjednoczonych dużo więcej,¹ więc ma ograniczone możliwości odpowiedzenia podnoszeniem taryf. Inną opcją mogłaby być deprecjacja wartości RMB, ale to w dużej skali nie wchodzi w grę z kilku powodów.² Pekin ma jednak w odwodzie jedno narzędzie, które może użyć, choć nie wiadomo do końca z jakim skutkiem.

Są to standardy techniczne.

Jednym z najstarszych „trików” jaki poznałem w ChRL, to ciągła zmiana wymaganej odległości od podłoża, na której musi być umieszczone gniazdko elektryczne. Raz jest to na przykład 15 cm a innym razem 30 cm. Oczywiście rodzime firmy nie muszą się przejmować ciągłymi zmianami. Nikt nie przyjdzie i nie będzie mierzył odległości, na której wiszą gniazdka elektryczne. Jednak, jeżeli jest to firma zagraniczna, to kontrole są nad wyraz częste i skrupulatne. To tylko z pozoru błaha sprawa, ale jak trzeba w fabryce lub biurowcu podnieść lub obniżyć kilka tysięcy gniazdek, to sprawa staje się poważna i kosztowna.

Gniazdka to tylko ilustracja. Weźmy inny przykład, sektor IT. W ciągu ostatnich kilku lat Pekin wydał ponad 300 różnych „zaleceń” dotyczących oprogramowania i infrastruktury IT w firmach. Formalnie są one jedynie „rekomendowane”, ale w praktyce ich spełnienie jest koniecznością. Inna sprawa, że często są pisane językiem bardzo ogólnikowym i nieprecyzyjnym, co daje duże pole interpretacji urzędnikom.

Teoretycznie, Pekin będzie mógł łatwo sparaliżować w ten sposób działalność zagranicznych firm w ChRL. Dotychczasowe „utrudnienia” były tylko sposobem na utrudnienie życia i pomoc rodzimym firmom poprzez podnoszenie kosztów działania zagranicznych konkurentów. Jeżeli jednak zapadnie decyzja polityczna, to ciągle zmieniając i ściśle egzekwując standardy w krótkim czasie można wyeliminować każdą firmę.

—
¹ W 2017 roku ChRL zaimportowała towary ze Stanów Zjednoczonych wartości 129,89 mld USD, ale wyeksportowała produkty 505,47 mld USD, co dało jej nadwyżkę 375,57 mld USD.
² Można się spotkać z opiniami, że dewaluacja RMB będzie prostą sztuczką, która da ChRL zwycięstwo w wojnie handlowej ze Stanami Zjednoczonymi, ale czasy, kiedy Pekin mógł łatwo zaniżać wartość własnej waluty, dawno minęły. Po pierwsze, od kryzysu 2008 roku, dzięki programom stymulacyjnym i pompowaniu poważnych sum w gospodarkę wzrosła znacząco ilość pieniądza w ChRL. Obok wykreowania ogromnego zadłużenia (250% PKB) spowodowało to, że w obiegu znajduje się więcej pieniędzy niż w gospodarce amerykańskiej, która wciąż jest o wiele większa. W takiej sytuacji dewaluacja RMB, przy równoczesnym podnoszeniu się wartości dolara i stóp procentowych przez FED, oznacza, że duży kapitał wygenerowany przez zadłużenie po 2008 roku, dosłownie wyleje się z ChRL i popłynie do Stanów Zjednoczonych. I nie ma takich obostrzeń, które by to powstrzymały bez sparaliżowania aktywności gospodarczej ludzi i wywołania poważnego kryzysu. Inna przeszkoda to konieczność zmiany modelu rozwoju z inwestycyjno-eksportowego na oparty na konsumpcji wewnętrznej. Dewaluacja jednak wzmocni eksport oraz całkowicie wykolei szanse na zmianę modelu, co jest koniecznością i podstawowym zadaniem przed jakim stoi KPCh.