Chiński Brifing 2020.40

Dzisiaj „Chiński brifing” jest trochę krótszy z powodu „złotego tygodnia” w ChRL, który rozpoczął się w czwartek 1 października i potrwa de facto do końca tego tygodnia. Siłą rzeczy w polityce dzieje się mniej – chociaż początek tygodnia obfitował w wiadomości dużego kalibru. 

Gdzieś za murem

• Społeczeństwo. Xi Jinping wezwał do lepszego badania opinii publicznej w Internecie. Można to rozumieć dwojako. Z jednej strony KPCh ma problem z rozpoznaniem prawdziwych nastrojów w społeczeństwie. Powszechna cenzura powoduje, że przebija się do mediów tylko to, co chcą władze. Czyni to partię jednak ślepą. Dlatego w czasach Hu Jintao eksperymentowano z ideą stworzenia z Internetu platformy do kontrolowanej, ale jednak w miarę otwartej dyskusji nad problemami społeczno-ekonomicznymi. Upadło to wraz z dojściem do władzy Xi Jinpinga, dlatego raczej należy odczytać jego wezwanie do zwiększenia kontroli mediów społecznościowych. Zwłaszcza, że w tym samym czasie opublikowano zalecenia dot. konwergencji mediów. ● Z serwisów VOD wycofano popularną operę mydlaną „Historię Pałacu Yanxi”. Władzom serial nie podobał się od dawna i najpierw zdjęto go z anteny. Wydaje się, że w intrygach w haremie Chińczycy doszukiwali się za dużo analogi ze współczesnością. ● Władze ułatwią doktorantom zmianę promotora. Do tej pory w ChRL studenci nie mogą wybierać sobie promotorów na żadnym ze stopni edukacji. ● Władze przygotowują program poprawy obowiązkowej edukacji szkolnej. Dysproporcje między regionami są nie mniejsze niż między pierwszym a trzeci światem. ● Lokalne władze z Tybetu ogłosiły sukces w walce z ubóstwem, kiedy wszyscy mieszkańcy jednej z wiosek zostali przeniesieni do nowego miejsca relokacji. To element wielkich planów przebudowy chińskiej wsi i sieci dystrybucji, aby zwiększyć konsumpcję. Polega to na wysiedlaniu pod przymusem mieszkańców kilku wsi i przenoszeniu ich do nowej wspólnej miejscowości. Z jednej strony władze zapewniają nowe domy, ale rozbijają lokalne wspólnoty oraz poddają nowych mieszkańców nadzorowi – nowe wsie są wyposażone we wszechobecny monitoring. 
• Gospodarka. Pekin planuje, że krajowa produkcja zaspokoi 95% zapotrzebowania na wieprzowinę, m.in. w tym celu przygotowywany jest plan poprawy hodowli zwierząt gospodarczych. ● Sztuczne zbiorniki w Tybecie coraz częściej służą do budowy farm rybnych. ● Trwa dramat firmy deweloperskiej Evergande. Nie zapadła jeszcze decyzja o pomocy publicznej, ale Pekin nie może pozwolić jej upaść i przedmiotem sporów raczej jest sposób pomocy. W międzyczasie zawarto porozumienie, które odciąży zadłużenie firmy. Sytuacja już negatywnie oddziałuje na rynek nieruchomości. ● Szykuje się trzyletni plan wzmocnienia SOE. ● Władze połączą Qualified Foreign Institutional Investor (QFII) oraz Renminbi Qualified Foreign Institutional Investor (RQFII) w jedno. ● Najwyższy Sąd Ludowy zmniejszył legalne gwarancje oprocentowania obligacji przedsiębiorstw, które stanowią podstawowe źródło finansowania wielu prywatnie zarządzanych firm. To trudny do przecenienia cios w cały tzw. prywatny sektor gospodarki ChRL. Władze oczywiście wciąż twierdzą, że otwierają gospodarkę i doceniają sektor prywatny. Oczywiście, ChRL potrzebuje reformy sektora kredytowego, ale to chyba nie o to chodzi. Rynki zareagowały ucieczką, ograniczoną utrudnieniami formalnymi. ● Zyski przemysłu wzrosły rok do roku o 19,1%. PMI wzrosło do 51,5. W usługach nie jest już tak wesoło. Mimo wszystko wg. oceny Banku Światowego gospodarka ChRL wzrośnie w br. o 2%. ● „Wolny” port Yangpu na Hainan otworzył swoją pierwszą linię transoceaniczną. Nowy szlak wiedzie do Australii. Przecież ChRL ma ograniczać import z Antypodów? ● China Investment Corp. (CIC) odnotowała zysk z operacji zagranicznych w wysokości 17,4% – w 2019 była to strata 2,4%. ● Akcje HSBC odbiły się, ale bank nadal jest w pułapce między ChRL a Zachodem. ● Ciężka zima czeka Mandżurię ze względu na ograniczenia w wydobyciu węgla – zabraknie ok. 30 milionów ton węgla. Najbardziej ucierpią osiedlowe kotłownie i odbiorcy indywidualni. ● Banki tną oprocentowanie lokat w dewizach, aby zmusić klientów do sprzedania twardej waluty, której brakuje systemowi finansowemu. Władze też dążą do zwiększenia rezerw walutowych. ● Ludowy Bank Chin ogłasza normalizację polityki monetarnej. To do tej pory była ona nienormalna? ● Mają być ustanowione reguły selekcji banków, które są zbyt ważne, aby pozwolić im upaść. Pozwoli im to na jeszcze bardziej nieodpowiedzialne finansowanie lokalnych władz i SOE. Jednak gospodarka ChRL jest po prostu napędzana przez rosnące zadłużenie, ale ono nie może rosnąc w nieskończoność. Wciąż maleje stopa zysku z inwestycji. ● Luksusowe marki przegrywają z podróbkami w serwisach handlowych. 

Sekretne życie partii

• V Plenum. W poniedziałek zapowiedziano V Plenum KC na 26-29 października. Podstawowym tematem będzie kolejny plan pięcioletni. Politbiuro spotkało się, aby przedyskutować założenia planu i program podwójnej cyrkulacji. Już jest sygnalizowane, że będą skromniejsze cele wzrostu PKB. ● Moim zdaniem najważniejsze wydarzenie z całego zeszłego tygodnia: innym tematem spotkania Politbiura były zmiany w organizacji prac KC KPCh oraz wpisaniu Xi Jinping z imienia i nazwiska do regulaminu – o czym pisałem w czwartek. ● Wierchuszka pochyliła się także nad kwestią archeologii w propagowaniu pozytywnego obrazu cywilizacji chińskiej – pisałem o tej – wbrew pozorom niebłahej sprawie – w piątek.  
• 1.X. Członkowie KC KPCh oraz każdy, kto ma coś do powiedzenia w reżimie, zgromadzili się na placu Tiananmen, aby oddać hołd bohaterom narodowym. Nie odnotowano obecności Jiang Zemina ani Hu Jintao.
• Tianamen. Władze uroczyście obchodziły setne urodziny kolejnego rzeźnika z Tiananem. Wang Fang był w 1989 r. szefem Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Niedawno podobnie obchodzono urodziny Yang Baibing – pisałem wtedy, że to sygnał, że nie będzie zmiany oceny wydarzeń z 1989 r., ale jest to też ostrzeżenie dla każdego, kto by pomyślał o protestach dzisiaj.
• Kadry. Qiu Jiang został gubernatorem Yunnan. ● Jiang Xiaoyan została szefową Wydział Informacji MSZ. Będzie zapewne także nową rzeczniczką. ● Hu Minglang został mianowany szefem bezpieki w Chongqing. Wcześniej był wicegubernatorem Shaanxi. ● Zheng Zhajie został gubernatorem Zhejiang. ● Wang Mingshan przestał być sekretarzem komisji ds. politycznych i prawnych w Xinjiang. ● Xu Kunlin przeniósł się ze stanowiska wiceburmistrza Szanghaju na pozycję sekretarza partii w Suzhou. ● Dong Hong, były wice-komisarz ds. inspekcji ministerialnej Komisji ds. Dyscypliny KC KPCh znalazł się w śledztwie korupcyjnym. ● Komisja ds. Dyscypliny zapowiedziała, że będzie starała się odzyskać środki wywiezione za granicę przez skorumpowanych urzędników. Pieniądze zazwyczaj są pod kontrolą rodzin, dzieci i żon, które już od dawna mają podwójne obywatelstwo. Widzę okazję do wymiany…

Hong Kong

• Po referendum wśród wyborców większość demokratów zdecydowała się pozostać w LegCo, lokalnym parlamencie do przełożonych na przyszły rok wyborów. Decyzja nie znalazła jednak poparcia ze strony wszystkich zwolenników opozycji. ● W rocznicę powstania ChRL w HK protestujący domagali się uwolnienia „dwunastki” (dysydentów) zatrzymanej na morzu przez straż wybrzeża ChRL i oczekującej na proces w Shenzhen. ● Luo Huining, szef Biura Łącznikowego Rządu Centralnego powiedział, że patriotyzm to obowiązek, a nie wybór. To zapowiedź dalszej indoktrynacji mieszkańców, zwłaszcza młodzieży szkolnej. Jak się jest w pewnym wieku, to takie pierdoły od razu kojarzą się z piosenką „Wychowanie” T.Love. ● USA wpisały Hongkończyków na priorytetową listę uchodźców przy występowaniu o azyl. 

Na przedmurzu

• ChRL-USA. Departament Stanu był aktywny w zeszłym tygodniu i zarówno oskarżył ChRL o nadużycia względem środowiska naturalnego (to chyba odpowiedź na zapowiedź Xi Jinping neutralności węglowej ChRL, ale w tle jest także chińska flotylla rybacka, która po spustoszeniu wód wokół Galapgos teraz operuje u wybrzeży Peru) oraz składanie pustych obietnic względem Morza Południowochińskiego. ● Po tym, jak tydzień wcześniej ChRL wystrzeliła bezzałogowy wahadłowiec łudząco przypominający amerykański pojazd, w zeszłym tygodniu pokazano morskiego drona wyglądającego jak amerykański Sea Hunter – Amerykanie moją jednak wciąż przewagę w tej dziedzinie. ● Pentagon podkręcił trochę atmosferę naszywką z ćwiczeń desantu na wyspę u wybrzeży Kalifornii. Naszywka zwiera jednak kontur ChRL – ostatni raz, kiedy na naszywce jakiejkolwiek amerykańskiej jednostki pojawił się kontur obcego państwa był to czas… wojny w Wietnamie. ● CFIUS rozpoczął przegląd przeszłych chińskich inwestycji pod kątem bezpieczeństwa narodowego. ● Propaganda miała używanie po debacie prezydenckiej w USA, mimo że jej transmisji do ChRL nie było. ● Pompeo wybiera się w tym tygodniu do Azji. Po szczycie Quad w Tokio (we wtorek 6 października) odwiedzi także Koreę Południową i Mongolię. [Aktualizacja: z powodu choroby Trumpa Pompeo z Tokio wrócił prosto do Waszyngtonu, rezygnując z wizyt w Seulu i Ułan Bator.] ● Nowe wytyczne dla USCIS oznaczają, że członkowie KPCh nie będą mogli emigrować do USA. To mniej niż zapowiadany wcześniej zakaz wizowy dla członków KPCh, ale i tak będzie to poważne utrudnienie dla wielu osób. No cóż, za ideały trzeba płacić i jak mawiał Mao: rewolucja to nie przyjęcie z obiadem.
• ChRL-Europa. W przyszłym roku będą wybory w Bundestagu w Niemczech, które ostatecznie zakończą erę Merkel, a wraz z tym można się spodziewać większej zmiany w polityce Berlina wobec Pekinu. Norbert Röttgen, jeden z kandydatów na przywódcę CDU już wypowiada się całkiem ostro. W międzyczasie Merkel nadal popycha sprawę dostępu Deutsche Telekom do rynku w ChRL. Czy spodziewana porażka DT ma dać jej alibi do zablokowania Huawei do 5G? ● Huawei jednak jest już skazany w Niemczech na wykluczenie, choć odbędzie się ono w białych rękawiczkach, bez formalnego zakazu. Wydaje się, że Merkel uznała, że nie ma szans na umowę o inwestycjach między EU i ChRL. ● We Włoszech Pompeo uzyskał potwierdzenie, że chińskie firmy nie zostaną dopuszczone do rozwoju 5G. ● W Portugalii już tak dobrze Pompeo nie poszło i groźba sankcji związanych z chińskimi inwestycjami w ramach OBOR nie zrobiła na rządzie w Lizbonie wrażenia. ● OK. 46% chińskich FDI w EU nie kwalifikuje się do tzw. zielonej listy bezpiecznych inwestycji zagranicznych i stwarza jakieś zagrożenie dla bezpieczeństwa państw UE. ● Ok. 40% chińskich inwestycji w EU jest związana z chińskimi przedsiębiorstwami państwowymi. ● Wielka Brytania wciąż waży kwestię sankcji wobec urzędników z Hong Kongu. W międzyczasie Londyn staje się głównym ośrodkiem opozycji na uchodźstwie. ● Boris Johnson nakazał brytyjskim dyplomatą kampanię w państwach rozwijających przeciwko chińskiemu ekspansjonizmowi. Cel szczytny, ale w wykonaniu nieudacznego premiera i ledwo skrywanego apologety kolonializmu kampania jest raczej skazana na niepowodzenie. ● Gen. Nick Carter, szef brytyjskiego sztabu powiedział, że ChRL i Rosja prowadzą „polityczną wojnę” w Zachodem.
• ChRL-Watykan. Watykan odrzuca amerykańską krytykę prowadzonych negocjacji z Pekinem i przedłużenia tymczasowego porozumienia. ● Papierz nie udzielił audiencji Sekretarzowi Stanu Pompeo. Pretekstem jest fakt, że Franciszek nie chce stwarzać wrażenia, że bierze stronę w kampanii wyborczej w USA. Co ciekawe, nie udzielił audiencji także kardynałowi Zen z Hong Kongu, więc można uznać, że bardziej martwi się opinią Pekinu niż kampanią za oceanem.
• Quad. W końcu doszło do rozmowy Xi jinping i nowego japońskiego premiera Yoshihide Suga. Było miło i bez przełomu. Zwłaszcza, że w tym czasie Marynarka ALW przeprowadziła ćwiczenia na czterech akwenach. ● Indie mają zamiar przyłączyć się do współpracy wojskowej USA i Malediwów, aby zatrzymać ekspansję ChRL na Oceanie Indyjskim. ● Wszystko wskazuje, że Pekin już będzie domagać się uznania przez Nowe Deli granicy według linii zaproponowanej przez Zhou Enlai w 1959 r. Indie odrzucają chińskie roszczenia od samego początku – obydwa kraje stoczyły już dwie wojny z tego powodu. W tej chwili indyjska armia rozbudowuje infrastrukturę po swojej stronie nie-frontu, aby mieć podobne możliwości co ALW. ChRL oczywiście krytykuje te działania, ale prace po swoje stronie uznaje za uprawnione. ● Chiny są głównym katalizatorem postępów nad Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP).
• Tajwan. 73 Grupa Armijna stacjonująca w Fujian przeprowadziła szeroko relacjonowane w mediach ćwiczenia z zakresu walki w terenie miejskim. Kolejna pogróżka w kierunku Tajpej? ● Ministerstwo Obrony Tajwanu twierdzi, że nie ma sygnałów świadczących o przygotowaniu ataku na wyspę w najbliższym czasie. ● Szereg tajwańskich przedstawicieli show-biznesu wystąpiło na gali z okazji powstania ChRL. Na wyspie grozi im za to grzywna za szerzenie komunistycznej propagandy. ● Tajwański bank Fubon dostał jako pierwszy zagraniczny bank licencje na oferowanie pełnego wachlarza usług na platformach mobilnych. Warunkiem była jednak współpraca z Tencent. ● USA i Tajwan zawarły współpracę w ramach Inicjatywy Indopacyficznej dot. finansowania projektów infrastrukturalnych. ● Podobno coraz bliżej umowy o wolnym handlu między USA a Tajwanem. ● Pekin blokuje udział Wikipedii w pracach World Intellectual Property Organization (WIPO) ponieważ fundacja Wikipedii działa także na Tajwanie.
• ChRL-Azja Południowo-Wschodnia. Xi Jinpong stwierdził w rozmowie z prezydentem Wietnamu Nguyen Phu Trong, że współpraca przy zwalczaniu pandemii pokazuje prężność wzajemnych relacji. Realia nie mogłyby być dalsze od tego stwierdzenia. ● Pekin zwodował swój największy okręt patrolowy dla straży wybrzeża. ● Postępują prace nad linią kolejową łączącą Laos z ChRL – zakończono pracę nad wszystkimi 75 tunelami.  
• ChRL w Afryce. Xi Jinping rozmawiał z Joao Lourenco, prezydentem Angoli. Oprócz zwyczajowych grzeczności rozmawiano o chińskich inwestycjach. W zeszłotygodniowym brifie pisałem, że prawdopodobnie to Pekin stai za restrukturyzacją zadłużenia Luandy i teraz przyszedł czas zapłaty. ● ChRL wysłała grupy epidemiologów do Angoli i Lesotho. ● Kenia wprost przyznaje, że nie jest zdolna do spłaty zadłużenia wobec ChRL i wzywa Pekin do negocjacji. ● ChRL i RPA przygotowują 10 letnią mapę drogową strategicznej współpracy. ● Rzecznik MSZ oświadczył, że ChRL zaoferuje swoją szczepionkę „za uczciwą i rozsądną cenę”. Wygląda na to, że szczepionka wbrew wcześniejszym sugestiom nie będzie subsydiowana dla państw rozwijających się. Pekin wylał kubeł zimnej wody na swoich sojuszników w trzecim świecie.

Nie tylko dla Geeków 

• Kosmos. ChRL wystrzeliła w tajemnicy (bez zapowiedzi) dwa satelity rozpoznawcze.
• TikTok. Według FT to były chiński urzędnik, Cai Zheng, który był m.in. dyplomatą w Iranie odpowiada za politykę zawartości w TikTok. Krótko mówiąc, to zaufany towarzysz decyduje o tym, co się pojawi lub jest promowane w aplikacji.
• Półprzewodniki. W środę pisałem o objęciu SMIC amerykańskim embargiem, ale firma zachowuje zimną krew i twierdzi, że zgromadziła odpowiedni zapas podzespołów i materiałów. Ciekawe, co to znaczy „odpowiedni”? Inna sprawa, że sankcje na SMIC nie są tak drastyczne jak te na Huawei. ● Ograniczenia nakładane na eksport półprzewodników i technologii do ChRL uderzają też w amerykańskich kontrahentów. ● Pekin szykuje postępowanie antytrustowe przeciwko Google w związku z Androidem. Przez wielu jest to uznawane za rewanż za Huawei i SMIC. Mnie bardziej zastanawia jak Pekin chciałby ukarać Google. Zabroni chińskim producentom instalować Androida? Oni i tak używają na rynku krajowym jedynie części otwarto-źródłowej bez aplikacji od Google. Zabronią chińskim firmom reklamować się poza ChRL w Google? Ucierpią tylko chińscy eksporterzy. ● Huawei ponoszący coraz większe straty na rynku smartfonów i sprzętu telekomunikacyjnego szuka dla siebie nowej niszy. Już od 2013 r. prowadzone są w firmie badania nad elektrycznymi i autonomicznymi samochodami. Teraz pojawiają się głosy, że Huawei wejdzie na poletko Tesli z błogosławieństwem Pekinu. 
• Internet. Liczba użytkowników Internetu w ChRL sięgnęła 940 milionów. Duża zasługa w tym pandemii, ponieważ bez smartfona z dostępem do Internetu i odpowiedniej aplikacji monitorującej nie da się żyć nawet w małych miejscowościach.

Warto rzucić okiem

• House Permanent Select Committee on Intelligence, The China Deep Dive: A Report on the Intelligence. Community’s Capabilities and Competencies with Respect to the People’s Republic of China.
• Lily Kuo, Helen Davidson, Who runs Hong Kong: party faithful shipped in to carry out Beijing’s will.
• Anna Fifield, As repression mounts, China under Xi Jinping feels increasingly like North Korea.
• Yaroslav Trofimov, Drew Hinshaw, Kate O’Keeffe, How China Is Taking Over International Organizations, One Vote at a Time.
• Edmund J. Burke, Kristen Gunness, Cortez A. Cooper III, Mark Cozad, People’s Liberation Army Operational Concepts.
• Ido Vock, When Chinese influence fails. How the rise and fall of a Chinese corporate giant turned the Czech Republic against Beijing.
• E. Tammy Kim, Audrey Tang on her “conservative-anarchist” vision for Taiwan’s future.
• John Culver, The unfinished Chinese civil war.
• Paul Heer, The Inconvenient Truth about Taiwan’s Place in the World.